Julian Ursyn Niemcewicz Śpiewy historyczne Warszawa 1904 Skład główny w Księgarni Polskiej [2], IX, 468, II s. o. oryginalna, płócienna, tłoczona i barwiona s. bdb For. ca: 13,5x9,5 cm Dzieło swe Julian Ursyn Niemcewicz pisał w latach 1808–1810 na zamówienie Towarzystwa Przyjaciół Nauk, którego sam został prezesem w 1827 roku. Pierwsze wydanie trzech Śpiewów opublikowane w 1809 roku ukazało się w nakładzie 1500 egzemplarzy, które zniknęły z rynku w ciągu kilku miesięcy. (...) Do każdej z pieśni autor dołączył Przydatki, czyli pisane przez siebie komentarze historyczne umieszczające treść pieśni w odpowiednim kontekście. (...) Popularność oraz patriotyczne oddziaływanie publikacji zostało szybko dostrzeżone przez rządy zaborcze. Już w 1822 roku w sprawie publikacji interweniował prezydent austriackiej „Oberste Polizei und Censur-Hofstelle”, hr. Sedlnicki[w innych językach], którego zaniepokoiły doniesienia jednego z konfidentów. Tajny współpracownik o pseudonimie „D’O” donosił m.in., że dzieło „pełne jest inwektyw, sarkazmów i zarzutów przeciw Austrji, wrogiej Polsce, niewdzięcznej za usługi, wyświadczone jej przez sarmacką dzielność Jana Sobieskiego, – Austrji, która ostatecznie odpłaciła Polsce podziałem. Rola zbioru pieśni, podłożonych pod muzykę, rozrzuconych po całej Polsce i ziejących nienawiścią do Austrji, da się porównać tylko z nienawiścią rewolucjonistów francuskich, którzy na wszystkich bramach napisali słowa: «Walka i śmierć dworowi austrjackiemu!»”. Pierwsze edycje nie wzbudziły zainteresowania zaborcy rosyjskiego, jednak już w 1827 roku okryty złą sławą Nikołaj Nowosilcow rozkazał usunąć Śpiewy z bibliotek. Szczególne represje nastąpiły po Powstaniu listopadowym. |